تاریخچه رستوران در ایران

در سال های نخست قرن اخیر در ایران توجه چندانی به امر تأسیسات اقامتی و پذیرایی مبذول نمی شد. مسافران داخلی علاقه ای به اقامت در مهمانخانه ها از خود نشان نمی دادند و بیشتر در منازل دوستان و اقوام خود میرفتند. مسافران خارجی و گردشگران نیز به آن تعداد نبودند که هزینه های این واحدها را تأمین نمایند.نخستین مهمانخانه ای که به سبک جدید در ایران تاسیس شد  مهمانخانه نظافت  نام داشت که در سال 1321 هجری قمری  توسط میرزا اسحق خان معزز الدوله در تبریز بپا شد.این کاروانسرا از طریق ارث به میرزا اسحق خان ؛ کدخدای باغمیشه تعلق گرفته بود که او آنجا را خراب کرد و ساختمانی با اتاق های متعدد و آشپزخانه و سالن غذا خوری ایجاد کرد.در اطلاعیه ای که در بیست و پنجم شعبان 1321 هجری قمری درباره آغاز به کار این مهمانخانه منتشر شده نکاتی درباره پذیرایی از مهمانان و دادن غذا به بیرون  نوشته شده بود که در آن زمان به کلی تازگی داشت.

ذکریک نمونه از آگهی های تبلیغاتی که در سال 1306خورشیدی از طرف هتل قرن بیستم در روزنامه اطلاعات به چاپ رسیده است بی مناسبت  نیست:

«در این موقع که توجه معطوف به سهولت ایاب و ذهاب گردیده و اهالی ولایات مشتاقانه به تماشای پایتخت می آیند، مهمانخانه قرن بیستم واقع در نزدیکی سفارت فخیمه انگلیس که یکی از مهمانخانه های قدیمه مرکز است، وسایل آسایش واردین را از هر بابت فراهم نموده و مخصوصاً در کرایه منزل و قیمت خوراک صرفه جویی کامل منظور گردیده است.

پس از تصویب یک سری از قوانین ، رستوران های متعددی در تهران، رشت، بندرانزلی، بابلسر و دیگر شهرهای ایران به وسیله ایرانیان و خارجیان دایر شد که بعضی از قوانین را بازگو میکنم:1-ظرف آبخوری باید بلور یا کاشی باشد و استعمال آبخوری سفالی ممنوع است.2-قهوه خانه نباید سکوی برای نشیمن داشته باشد و همچنین نباید دارای کتیبه باشد.3-شاگرد قهوه خانه باید همیشه در مواقع خدمت پیراهن سفید بلند یا پیش بند سفید دربرداشته باشد.4-صاحب رستوران (مستاجر) مسئول نظافت و حفظ الصحه مکان و اثاثیه و کلیه اغذیه و اشربه بوده و باید کلیه مقررات صحی و بلدی را به موقع اجرا گذارد.5-سقف و دیوار باید لااقل سفید شود و نقش صور غیرموزون از قبیل دیو و اژدها و شیرین و فرهاد و لیلی و مجنون و رستم و گیو و غیره در آن اکیداً ممنوع است.